Mijn kind wordt gepest, wat nu?

Samen lachen om iets grappigs wat je hoort of ziet schept een band. Maar wat als het grapje om jouw kind gaat? Omdat je kind anders is dan de anderen, zich anders gedraagt of er anders uitziet?

Ouders die een kind hebben met een verstandelijke beperking hebben hier vaak mee te maken. Soms ervaren ze dit zelfs in hun naaste omgeving. Bijvoorbeeld binnen het gezin, familie of vriendenkring. Je kind wordt uitgelachen, omdat het ‘raar’ doet of een grapje niet begrijpt.

Soms kan een grapje goedbedoeld zijn, maar heel anders overkomen

Humor heeft veel positieve kanten. Sámen lachen en plezier hebben zorgt voor verbinding en betrokkenheid. Naast die verbinding spelen grappen ook een rol in het bepalen van de normen in de groep. Door wel of niet om een grap te lachen bepaal je met elkaar wat acceptabel is. Tegelijkertijd is dit precies waar het ook mis kan gaan. Want wat voor de één grappig is, is dat voor een ander niet. Oftewel wat voor de één veilig is, is voor de ander onveilig.

Om te weten wat je als ouders kan doen als je kind gepest wordt, is het goed om meer kennis te hebben over pesten. Wat is pesten? Wat het verschil tussen plagen en pesten? Hoe komt het dat kinderen met een beperking vaker gepest worden?

Wat is pesten?

Pesten is een stelselmatige vorm van agressie, waarbij één of meerdere personen proberen een ander persoon fysieke, verbale of psychologische schade toe te brengen. Bij pesten is de macht ongelijk verdeeld. Het is steeds dezelfde persoon die wint en dezelfde persoon die verliest. De pester heeft geen positieve bedoelingen; hij wil pijn doen, vernielen of kwetsen. De gepeste persoon voelt zich eenzaam en verdrietig, is onzeker en bang.

Rollen

Er zijn verschillende rollen bij een pestsituatie: het slachtoffer, de pester, de meeloper, de omstanders. Al deze personen vervullen een rol tijdens een pestsituatie. Jouw kind kan dus ook ongevraagd deelnemer zijn van een pestsituatie doordat hij hier bijvoorbeeld als omstander aanwezig is.

Pesten of plagen

Plagen is niet hetzelfde als pesten. Bij plagen is er sprake van incidenten: het gebeurt vaak spontaan, duurt niet lang en is onregelmatig. Bij plagen zijn personen gelijk aan elkaar; er is geen machtsverhouding. De rollen liggen niet vast; de ene keer plaagt de één, de andere keer plaagt de ander. Het gebeurt zonder kwade bedoelingen en is daarom vaak leuk, plezierig en grappig. Bij plagen loopt de geplaagde geen blijvende psychische of fysieke schade op.

Soms halen kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking plagen en pesten nog wel eens door elkaar. Ze ervaren dat iemand ze pest terwijl de ander het als plagen bedoelde. Vaak zijn het subtiele verschillen en heeft het te maken met je eigen zelfbeeld en levenservaring. Iedereen ervaart dit dus op een andere manier.

(bron: e-learning pesten https://www.philadelphia.nl/leerbaar-en-weerbaar )

Kinderen met een beperking worden 2 tot 3 keer vaker gepest

Voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking is het soms lastig om grapjes te begrijpen. Ze begrijpen de inhoud niet of nemen het grapje te serieus en voelen zich gekwetst. Uit onderzoekt blijkt dat kinderen met beperking 2 tot 3 keer vaker worden gepest dan andere kinderen. Bijvoorbeeld doordat ze er anders uitzien, minder snel reageren of anders reageren dan leeftijdsgenoten. Als kinderen ouder worden en op sociale media gaan zijn ze hierdoor ook kwetsbaar en sneller het slachtoffer. Ze reageren vaak impulsief.

Wat als grapje bedoeld is, kan anders opgevat worden

CAT's (coach/adviseur/trainer) bij het expertisecentrum van Philadelphia ondersteunen begeleiders en teams die op hun locatie te maken hebben met pestgedrag. Ze geven aan dat ze in het dagelijks leven de verschillende rollen (slachtoffer, pester, meeloper, omstanders) herkennen en vragen tips over hoe ze dan het beste kunnen handelen.

Veel mensen met een verstandelijke beperking zijn op sociaal en emotioneel gebied jong in doen en laten. Ze kunnen zich lastig inleven in de ander en vinden het moeilijk de bedoeling van de ander te duiden. Zo wordt een als grapje bedoelde opmerking vaak als pesten ervaren en heeft de ‘pester’ niet door hoe dat voelt voor de ander. Het maken van afspraken en een pestprotocol is niet voldoende. Kennis over cognitie, sociaal en emotioneel niveau van groepsleden is noodzakelijk om op maat de juiste ondersteuning te bieden.

Hoe kun je pesten stoppen?

Om met pesten aan de slag te gaan is het belangrijk om met je kind te werken aan het zelfbeeld en het opbouwen van zelfvertrouwen. Het is belangrijk dat jouw kind zich bewust is van wie hij is en wat hij kan. Ook helpt het als hij zich bewust is van wat hij vindt en dat kan vertellen aan de ander. Je bewust zijn van je gevoelens, deze kunnen uiten en weten hoe je hulp kan vragen, zorgt voor weerbaar gedrag. Laat je kind voelen en ervaren dat het zichzelf mag zijn.

Wat als je kind gepest wordt?

Vraag of onderzoek wat er is gebeurd.
Neem rustig de tijd en luister naar wat je kind je vertelt.
Probeer het verhaal van je kind samen te vaten en vraag door als iets nog niet duidelijk is.
Probeer samen te onderzoeken of het om plagen of pesten gaat.
Bedenk samen met je kind hoe het zou kunnen reageren
en oefen dit ook samen.
Ondersteun je kind als het nodig is bij het uitvoeren.
Als het op een dagbesteding of school gebeurt, neem dan contact op met de begeleider of leerkracht en deel je zorgen.
Ga samen op zoek naar een oplossing.

Veilig op sociale media

Als je kind niet weerbaar is in het dagelijks leven, zorg dan ook voor extra nabijheid op sociale media.
Onderzoek samen wat nodig is om veilig het sociale leven op internet te ontdekken.
Geef je kind kennis en informatie.
Ga dagelijks in gesprek met je kind door eenvoudig de vraag te stellen: Hoe was het vandaag op het internet?
Gaat je kind naar een dagbesteding of school, overleg met de groepsleiding of leerkracht wat jouw kind nodig heeft.

Meer informatie

Is jouw kind 12 jaar of ouder en wil je zelf met je kind werken aan zelfvertrouwen en weerbaarheid? Wil je je kind kennis aanbieden over omgaan met pesten of veilig op digitale media? Philadelphia stelt de methode Leerbaar en Weerbaar gratis beschikbaar op hun website.

https://www.philadelphia.nl/leerbaar-en-weerbaar

Neem een kijkje op de site en schrijf je in. Dan ontvang je de link naar de materialen (o.a. werkbladen, spel en video’s).
Er is ook een e-learning die jou als ouder kennis geeft over pesten en digitale media.
Alles is te vinden op de website in het blok ‘Ik en de ander’.

Interessante pagina’s op internet:

Dit artikel is geschreven door Geraline Groenewegen, CAT (coach/adviseur/trainer) bij Philadelphia.