Hoe ga je om met een hoogsensitief kind?

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitieve kinderen zijn gevoelig voor prikkels en hebben moeite met het verwerken van prikkels. Ze hebben daar meer tijd voor nodig. Hoogsensitiviteit is een aangeboren karaktereigenschap. Het is dus geen stoornis en kinderen krijgen geen diagnose. De hooggevoeligheid is op te delen in verschillende kenmerken:

• Prikkelgevoeligheid: Een hoogsensitief kind kan gevoelig zijn voor allerlei prikkels zoals harde geluiden, pijn of een drukke omgeving. Ze schrikken snel en hebben er sneller last van als kleren niet lekker zitten. Door de prikkelgevoeligheid kan een kind snel overprikkeld en moe raken.
• Opmerkzaamheid: Hoogsensitieve kinderen hebben oog voor detail. Zo valt het hen snel op als iemand naar de kapper is geweest.
• Nieuwsgierig en bedachtzaam: Een hooggevoelig kind denkt vaak net een stapje verder. Hij of zij stelt daardoor vaak veel en diepzinnige vragen en is bedachtzaam. Zo klimmen deze kinderen bijvoorbeeld pas in een boom als ze weten dat dit veilig is.
• Gevoelig voor stemming van anderen: Ze voelen zelf niet alleen heel veel, ze hebben ook oog voor de gevoelens van anderen. Zo voelen ze het aan als er iets is met iemand, waardoor ze goed met een ander kunnen meeleven. Soms gaat het nog verder en nemen ze de stemming van een ander over.
• Intens: Hoogsensitieve kinderen kunnen emoties intens ervaren. Ze kunnen enorm blij, maar ook onwijs boos zijn. Bovendien zijn ze snel ontroerd.
• Perfectionisme: Kinderen met hoogsensitiviteit zijn vaak faalangstig, wat voorkomt uit hun perfectionisme. Ze onderschatten hun eigen kunnen en talenten.
• Moeite met verrassingen en veranderingen: een hoogsensitief kind kan moeilijk omgaan met veranderingen en verrassingen. Dit kan klein of groot zijn, zoals een doorbroken structuur tijdens een vakantie of een verhuizing.

Wat merk je aan een hoogsensitief kind?

De karaktereigenschap die hoogsensitief is, is bepalend voor hoe een kind zich voelt en gedraagt. Daarom kan het fijn zijn om van je kind te weten of hij of zij hoogsensitief is. Daarvoor kun je de bovenstaande kenmerken toetsen bij jouw kind. Die kenmerken kunnen ook zorgen voor ander gedrag. Het zijn bepaalde gedragingen en kenmerken die allerlei oorzaken kunnen hebben, zoals hoogsensitiviteit.

Zo kan een hoogsensitief kind door te veel prikkels en emoties of te weinig verwerkingstijd overspoeld raken. Ze worden dan moe en kunnen negatief gedrag laten zien. Dit doen zij niet bewust, het is een uiting van het overprikkeld zijn.

Daarnaast kunnen kinderen zich terugtrekken, stil worden of verlegen overkomen. Hoogsensitieve kinderen zijn snel van slag en lijken angstig. Dit hoeft niet zo te zijn, mogelijk denken ze vanuit hun bedachtzaamheid ergens langer over na.

Tot slot zijn hoogsensitieve kinderen vaak erg creatief, slim en al op jonge leeftijd erg wijs.

Tips voor het omgaan met een hoogsensitief kind

Mogelijk weet je dat jouw kind hoogsensitief is. Het is fijn dat je jouw kind hierdoor beter kunt begrijpen, maar wat nu? Hoe kan je omgaan met een hoogsensitief kind? Hoewel er nog weinig onderzoek is gedaan naar hoogsensitiviteit, wordt er de afgelopen tijd wel veel over geschreven, bijvoorbeeld in boeken, artikelen en magazines. De volgende tips voor het omgaan met een hoogsensitief kind komen veelal terug:

1. Bied structuur: kinderen in het algemeen, en al helemaal hoogsensitieve kinderen, vinden het fijn om te weten waar ze aan toe zijn. Ze houden van duidelijkheid, zoals een vaste dagindeling. Dit geeft rust.
2. Wees voorspelbaar: omdat hoogsensitieve kinderen vaak moeite hebben met veranderingen, is voorspelbaarheid belangrijk. Natuurlijk kun je wel van een structuur afwijken, maar bereid je kind dan goed voor en geef hier een duidelijke uitleg voor.
3. Creëer rust: hoogsensitieve kinderen hebben veel behoefte aan rust. Voldoende slaap, rustmomenten gedurende de dag en het voorkomen van prikkels is daarom erg belangrijk. Rust hoeft niet te betekenen dat je niets kunt doen. Een wandeling in de natuur maken is ook erg rustgevend.
4. Geef tijd: het kost een hoogsensitief kind meer tijd om informatie en emoties te verwerken. Daarom is het belangrijk om geduldig te zijn en geen druk op te leggen. Neem daarbij geen taken over, maar verdeel het in kleine, behapbare stukjes.
5. Positieve opvoeding: als je kind snel boos is, niet luistert of ander negatief gedrag laat zien, geeft hij of zij aan dat er iets aan de hand is. Hij of zij doet dit niet expres, maar is bijvoorbeeld overprikkeld. Probeer daarom rustig te blijven en je kind op een positieve manier te corrigeren en op te voeden. Straffen werkt daarbij vaak averechts.
6. Begrip tonen: het is voor jouw hoogsensitieve kind belangrijk om zich begrepen te voelen. Luister daarom goed naar hem of haar en neem bijvoorbeeld regelmatig de dag samen door. Heeft hij of zij moeite met een bepaalde drukke situatie, bedenk dan samen wat zou kunnen helpen.

Voor het omgaan met jouw hoogsensitieve kind zal de ene tip beter werken dan de andere. Mogelijk kun jij nog meer tips opnoemen die ook goed werken in de benadering van jouw kind. Stop met dat wat niet werkt en doe meer van wat werkt.