7 tips om overprikkeling bij kinderen met autisme te voorkomen

Hoe ontstaat overprikkeling?

Overprikkeling treedt op wanneer de zintuiglijke input, iets wat je ziet, hoort, proeft, voelt of ruikt, en informatieverwerking te veel worden voor de hersenen. Het lukt de hersenen als het ware niet meer om dit te verwerken.

1. Leer de triggers herkennen

Om overprikkeling te kunnen voorkomen, is het belangrijk om er allereerst achter te komen wat dit triggert bij jouw zoon of dochter. Triggers kunnen variëren van harde geluiden en fel licht tot drukke omgevingen en sterke geuren. Door je bewust te worden van deze triggers, kan je mogelijk aanpassingen doen die ervoor zorgen dat je kind er minder mee in aanraking komt.

2. Creëer een rustige en veilige ruimte

Soms zijn bepaalde triggers niet te vermijden. Het is dan fijn als je zoon of dochter een rustige en veilige ruimte heeft om naartoe te kunnen gaan. Deze plek kun je thuis zelf creëren. Het is fijn als er ook zo’n ruimte is op school, de dagbesteding of het dagverblijf van je kind. Ga hierover met de leerkracht of begeleiding in gesprek. Het kan een aparte kamer zijn of zelfs een kleinere hoek met comfortabele stoelen, zachte verlichting en geluidsdempende materialen. De ruimte biedt een plek om te ontspannen en te herstellen van overprikkeling.

3. Gebruik gehoorbescherming

Geluiden zijn vaak een grote bron van overprikkeling. Gehoorbeschermers kunnen helpen om omgevingsgeluiden te verminderen en een gevoel van kalmte te bevorderen. Denk aan oordopjes of een noise cancelling koptelefoon. Dit is vooral handig in drukke, openbare ruimtes of op momenten dat je kind zich moet of wil concentreren, bijvoorbeeld op school.

4. Plan rustmomenten

Het inplannen van regelmatige rustmomenten gedurende de dag kan je kind helpen om overprikkeling te voorkomen. Dit kunnen korte pauzes zijn waarin hij of zij zich kan terugtrekken in een stille ruimte, diep ademhaalt, ontspant of een rustgevende activiteit uitvoert. Het hebben van een voorspelbaar schema met rustmomenten biedt een gevoel van controle en stabiliteit. Dat geeft ook weer extra rust en minder prikkels.

5. Maak gebruik van visuele ondersteuning

Visuele hulpmiddelen kunnen helpen om structuur en voorspelbaarheid te bieden. Denk aan kalenders, planners en pictogrammen. Hierdoor kan je kind beter begrijpen wat er van hem of haar wordt verwacht en wat er gaat gebeuren. Verrassingen en onverwachte gebeurtenissen brengen onrust met zich mee. Door deze te voorkomen kun je angst en overprikkeling bij je kind verminderen.

6. Communiceer duidelijk

Duidelijke en directe communicatie is essentieel bij het omgaan met overprikkeling. Zorg er daarom voor dat instructies die je geeft en verwachtingen die je hebt van je kind, eenvoudig en begrijpelijk zijn. Het kan helpen om daarbij visuele ondersteuning, zoals picto’s of afbeeldingen, of geschreven instructies te gebruiken.

7. Oefen ontspanningstechnieken

Op momenten dat stress en overprikkeling opkomen, kunnen ontspanningstechnieken helpen om dit weer terug te dringen. Ook kunnen deze oefeningen voorkomen dat het zover komt. Het is daarom goed om jouw kind enkele ontspanningstechnieken te leren. Denk aan de diepe ademhaling, meditatie of progressieve spierontspanning. Het helpt je kind om beter met stress en overprikkeling om te gaan. Ook kan het regelmatig doen van deze technieken een gevoel van kalmte en welzijn bevorderen.

Overprikkeling kan een uitdaging zijn voor iemand met autisme en zijn of haar omgeving. Maar met de juiste strategieën kan het worden verminderd en voorkomen. Bovenstaande tips kunnen het welzijn van je kind verbeteren en het helpt hem of haar om een comfortabeler leven leiden. Natuurlijk is elk kind uniek en zal de ene tip daardoor beter werken dan de andere.