Ontwikkeling kind stagneert: mag mijn zoon alsjeblieft zoveel mogelijk leren?

‘Dat is nu wel zo’n beetje klaar, we richten ons vooral op het aanleren van werknemersvaardigheden’.

Het was de eerste keer dat iemand recht in mijn gezicht zei dat het niet nodig was om hem zoveel mogelijk te leren. Ik was verbijsterd. Want mijn zoon was op dat moment 13. Hoezo werknemersvaardigheden? Zijn oudere broer kreeg toen hij 13 was toch ook nog gewoon taal en rekenen op de middelbare school? Al noemen we dat dan wiskunde en valt dat taal uit elkaar in Nederland, Engels en Frans.

En waarom zou mijn zoon niet nog een paar jaar volop mogen rekenen, schrijven, lezen en aardrijkskunde of biologie mogen krijgen? En geschiedenis en burgerschap? Hoe meer hij leert, hoe zelfstandiger hij wordt en hoe zelfstandiger hij is, hoe minder hij de samenleving kost, toch?

Meer leren was niet nodig

Maar zo werkt het niet, leerde ik in die drie jaar die hij uiteindelijk op het VSO heeft gezeten. Er werd toegewerkt naar stages gericht op beschutte arbeid of dagbesteding. Dat hij enorm veel lol beleefde aan lezen, topografie en spreekbeurten houden, vond zijn juf in de eerste klas leuk. Maar zijn juf in de tweede haalde haar schouders op, aan spreekbeurten deed ze niet meer. Topografie was niet nodig, hij zou toch nooit alleen met de trein reizen. En lezen was alleen handig om recepten te begrijpen bij de kookles.

Leerplichtig tot 16 jaar

Toen hij 16 werd, kwamen we erachter dat hij niet meer leerplichtig was. Standaard stromen jongeren met het etiket 'beschutte arbeid/dagbesteding' in hun dossier, uit met 18 jaar. Maar er is niemand die je tegenhoudt als je je kind al met 16 jaar van school haalt. Althans, op het VSO van mijn zoon stemden ze er meteen mee in.

Die snelle instemming gaf me het nare gevoel dat het niemand meer interesseert wat hij nog gaat leren, hoe hij zich nog gaat ontwikkelen. Al zou ik hem de rest van zijn leven voor de tv zetten met een bakje chips, er kraait geen haan meer naar. Boos zei ik dat het toch echt niet kan dat kinderen die zo langzaam leren als mijn zoon, de minste kans en tijd krijgen òm te leren. Terwijl zijn oudere broer van bijna 20 juist aan alle verwachtingen voldeed door aan de universiteit te beginnen.

De vrijheid benutten

Tegelijkertijd gaf dat einde van de leerplicht ons heel veel vrijheid. Waar we dankbaar gebruik van maakten. We vonden na wat zoeken een wat aparte dagbesteding waar taal en rekenen dagelijks op het programma staan. Waar ze elke dag naar het Jeugdjournaal kijken en van hem verwacht wordt dat hij een werkstuk maakt - en de kaart van Nederland kent. Waar hij stages kan lopen die passen bij zijn talenten en waar leerdoelen centraal staan.

De ontwikkeling van jongeren met een beperking stopt niet bij 16 of 18 jaar, zo blijkt ook uit onderzoek. Net als iedereen kunnen en willen ook zij een leven lang leren. Je moet als ouder alleen wel zelf het initiatief nemen en het begaande pad verlaten om dat mogelijk te maken.